غزل 65 حافظ با مصرع «خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست» شروع میشود. در این غزل تعابیری وجود دارد که پیرامون مسائل مربوط به زمان و گذر آن می‌چرخد. حافظ می‌گوید در این عمر کوتاه غم روزگار خوردن کاری اشتباه است و بهتر آن است که وقت خوش را مغتنم شمرده و از آن لذت ببریم. این غزل فهرستی از عقاید باطنی و برداشت او از زندگانی و تردید‌هایی است که در اثر تفکر و تعقل نه تقلید در دوره جوانی در ذهنش داشته است. شرح کامل تفسیر و معنی غزل 65 را در مجله ساتین مد بخوانید.
رفع مسئولیت: فال و طالع‌بینی صرفا جنبه سرگرمی دارد و پیشنهاد نمی‌کنیم مسیر زندگی خود را بر اساس فال انتخاب کنید.متن شعر غزل 65 حافظ
خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست
ساقی کجاست گو سبب انتظار چیست
هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار
کس را وقوف نیست که انجام کار چیست
پیوند عمر بسته به موییست هوش دار
غمخوار خویش باش غم روزگار چیست
معنی آب زندگی و روضه ارم
جز طرف جویبار و می خوشگوار چیست
مستور و مست هر دو چو از یک قبیله‌اند
ما دل به عشوه که دهیم اختیار چیست
راز درون پرده چه داند فلک خموش
ای مدعی نزاع تو با پرده دار چیست
سهو و خطای بنده گرش اعتبار نیست
معنی عفو و رحمت آمرزگار چیست
زاهد شراب کوثر و حافظ پیاله خواست
تا در میانه خواسته کردگار چیست
تفسیر و معنی غزل 65 حافظ
انتظار بیش از حد از روزگار نداشته باش و مدام گله و شکایت مکن. اتفاقاتی برایت رخ خواهد داد تا در بوته آزمایش قرار گیری. چرا غم و غصه دنیا را می‌خوری؟ همه این‌ها خواست و تقدیر الهی است. از روزهای خوشی زندگی‌ات تا می‌توانی بهره بگیر و از آن لذت ببر. این دنیا گذراست و به سرعت تمام میشود.
بهار زندگیت در راه است. از فرصتی که به تو روی می آورد نهایت استفاده را ببر که زندگی انسان به تار مویی بسته است و هیچ کس از فردای خود خبر ندارد. پس غم دنیا را مخور و به فکر خودت باش و کمتر از زندگی شکوه کن که هرچه خدا بخواهد همان خواهد شد. به عفو و رحمت الهی امیدوار باش و از او روی مگردان.
نتیجه تفال شما به غزل 65
- خیلی خود را به ظواهر این دنیا سرگرم نکن و تمام فکر و ذکرت نباشد. زیرا دنیا کوچتر از آنست که شما فکر آنرا می کنید. توکلت را بر خدا بکن. در بعضی موارد اجرای خواسته ها، به تاخیر می افتد و اصولاً انسان، نه جبری مطلق و نه اختیاری مطلق است.
- حضرت حافظ در بیت آخر پاسخ شما را داده و راهنمایی فرموده که: زاهد، شراب بهشتی از چشمه کوثر و حافظ باده از جام عشق خواست تا بینیم که مشیت اهلی که پدید آوردنده هستی. در این میان است چه خواهد.
- پس شما دل را به دست خدا بسپارید و سوره مبارکه السجده را از آیه ۱ تا ۳۰ با خلوص نیت و با معنی بخوانید. نذری که کرده اید، ادا کنید و به یکی از مشاهد متبرکه بروید. دعا کنید که بسیار سودمند است.
- شما که انسانی وارسته، مؤدب، با نظم و مهربان هستید و ارزش قائل نیستید و بسیار هم دست و دلباز و گشاده روی و بخشنده می باشد، چرا لجبازی و یکدندگی می کنی ؟ بیا و از این کار صرف نظر کن و یا لااقل برای مدتی آن را به تاخیر بنداز تا موقعیت بهتری برای شما حاصل شود. چون هنوز این اندیشه خام است.
- یکی در خانه شما را خیلی دوست دارد و شب و روز در فکر شماست. با او مهربان باش و احترامش را نگهدار.
- دیگران نسبت به شما حسادت می ورزند. این هفته با شخصی ملاقات خواهی کرد که بسیار سودمند است. مسافرت را توصیه میکنم ولی خرید و فروش زود است. در امور علمی، پیشرفت حاصل می شود ولی نیاز به کوشش زیادتر دارد. ازدواج و طلاق هر دو عملی نمی شود. بیمار شفا می یابد.
- نگران نباشید. بالاخره کارها بر وفق مراد شما میشود. به چیزهایی که از آن بی خبر بودید، آگاه می شوید. به زندگی عشق بورز و دوست داشته باش. به فکر ناملایمات نباش و با همه مهربان باش.
تعبیر کامل غزل 65 حافظ
خوشتر ز عیش و صحبت و باغ و بهار چیست
ساقی کجاست گو سبب انتظار چیست
در فصل بهار چیست بهتر از عیش و خوشی و مصاحبت در باغی؟ ساقی کجاست؟ بگو سبب انتظار چیست؟ یعنی در چنین موسمی که زمان عیش و عشرت است سبب تأخیر چیست.
هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار
کس را وقوف نیست که انجام کار چیست
هر فرصت خوبی که دست می‌دهد آن را غنیمت بدان. زیرا کسی آگه نیست که آخر و عاقبت کار چیست. یعنی هر زمان و هر ساعتی که با ذوق و صفا می‌گذرد. آن را از جانب خدا یک نعمت بدان و مغتنم شمار یعنی به فکر فردا مباش. زیرا کسی به اینکه فردا چه خواهد شد واقف نیست و نمی‌داند که چه پیش می‌آید و چگونه خواهد گذشت.
پیوند عمر بسته به موییست هوش دار
غمخوار خویش باش غم روزگار چیست
پیوند و اتصال عمر به یک مو بسته است یعنی در عمر دوام و ثباتی نیست و سریع الزوال است. عقلت را جمع کن و غمخوارِ نَفسِ خود باش. غمِ روزگار و زمانه چیست.
حاصل اینکه: غم ایام و روزگار و ازمنه خوردن که فلان ماه کسوف بوده و یا فلان ماه خسوف و یا در فلان سال قحط و فلان سال فراوانی خواهد شد از عقل دور است.
معنی آب زندگی و روضه ارم
جز طرف جویبار و می خوشگوار چیست
معنی آب حیات و باغ ارم غیر از کنار چشمه و می خوشگوار چیست. طرف جویبار از روضه ارم و می خوشگوار از آب زندگی کنایه است. یعنی جنتی که می‌گویند همان جویبار و آب حیات که تعریف می‌کنند جز می خوشگوار نیست.
ارم بنای بزرگی بود در صحاری عدن در جنوب شبه جزیره عربستان، زمینی به وسعت دوازده فرسنگ در دوازده فرسنگ. به وصف مسعودی صاحب مروج الذهب دارای تخته سنگ‌ها از طلا و آن را شداد بن عاد که مدعی الوهیت بود ساخت و آن را به نام جد خود ارم بن نوح، ارم نامید.
اکثر مفسرین ارم ذات العماد قرآن را همین ارم شداد دانسته اند. شعرا هم به ارم یا بهشت شداد اشاره کرده اند. بعضی بهشت ارم را در اسکندریه و بعضی دیگر در محل دمشق دانسته اند.
مستور و مست هر دو چو از یک قبیله‌اند
ما دل به عشوه که دهیم اختیار چیست
چون صالح و طالح از یک قبیله هستند یعنی از یک پدر منشعب و متفرقند. پس ما دل به شیوه که دهیم، اختیار چیست. یعنی کدام را اختیار کنیم.
راز درون پرده چه داند فلک خموش
ای مدعی نزاع تو با پرده دار چیست
راز درون پرده یعنی پشت پرده را فکل چه می‌داند خاموش باش ای مدعی. نزاعت با فلک برای چیست. یعنی احوال و اطوار و حوادث روزگار را به افلاک نسبت دادن و گاه شاکر و زمانی شاکی بودن تماماََ ناشی از جهل است و این که تأثیر افلاک و نجوم را در امور عالم می‌بینیم و آن را می‌پذیریم به تقدیر امر خدا است. افلاک و نجوم در این تأثیر هیچگونه اختیار و استقلال ندارند.
سهو و خطای بنده گرش اعتبار نیست
معنی عفو و رحمت آمرزگار چیست
غفلت و خطای بنده اگر در نزدِ خداوند معتبر نباشد. پس معنای رحمت و عفو خداوند چیست؟ یعنی اگر جرایم و خطای عباد در حیز اعنبار نباشد. پس اِسنادِ صفات عفو و غفور و رحیم به حق تعالی چه فایده دارد در حالیکه اضافه و نسبت این صفات به خداوند ضروری است و مطابق نص ثابت شده است.
پس برای گناهان بنده اعتبار بوده. حال اگر کوه کوه گناه داشته باشیم. با اعتماد به این صفاتِ خداوند امیدواریم که گناهانمان را محو و عفو نماید.
زاهد شراب کوثر و حافظ پیاله خواست
تا در میانه خواسته کردگار چیست
زاهد شراب کوثر خواست و حافظ شراب عشق و محبت را خواست. عجبا در میان خواسته این دو، مطلوبِ خدا چیست؟ یعنی آیا مطلوب زاهد، مقبول خدا میشود یا خواسته عاشق؟
امیدواریم که از خواندن این غزل لذت و بهره کافی را برده باشید. خوشحال می‌شویم نظرات و خاطرات خود را در مورد غزل 65 از بخش دیدگاه‌ها با ما به‌اشتراک بگذارید.
